استان سیستان و بلوچستان از مشکلات آموزشی عدیده ای رنج می برد. این مشکلات در حوزه های سخت افزاری یا عمرانی و نرم افزاری قابل مشاهده است و مسئولین هم متاسفانه به جای تخصیص اعتبار بیش تر جهت کاهش مشکلات و بهبود وضعیت آموزشی، اعتبار لازم را در بودجه سال ۱۳۹۷ آموزش و پرورش کاهش داده اند و مسلماً با این بودجه حل مشکلات آموزش و پرورش در استان سیستان و بلوچستان امکان پذیر نیست. این موضوع نشان می دهد با وضعیت نامناسب آموزشی، اراده ای برای بهبود وضعیت آموزشی و رشد و توسعه استان وجود ندارد.
بیش از ۹۸ درصد بودجه های وزارت آموزش و پرورش صرف هزینه های جاری و حقوق پرداختی می شود. بنا بر آمارهای منتشر شده، اعتبارات خیرین دو برابر اعتباراتی است که وزارت آموزش و پرورش از طریق سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس اختصاص می دهد و این فاصله معنادار است.
حوزه آموزش و پرورش، حوزه بسیار گسترده ای است و از جمله شاخص هایی که این استان نسبت به دیگر استان ها بسیار عقب تر است، شاخص آموزشی در آموزش و پرورش و کیفیت پایین آموزشی است.
علیم یارمحمدی، نماینده مردم زاهدان و نایب رئیس کمیسیون عمران در مجلس شورای اسلامی با فرافکنی و منصوب کردن مشکلات آموزشی به حکومت سابق، عنوان کرده بود که مشکلات استان سیستان و بلوچستان مسئله ای به جا مانده از رژیم سابق است که متاسفانه علی رغم تلاش نظام جمهوری اسلامی این مسئله تداوم پیدا کرده و کسانی که مسئولیتی در آن بخش برای مدارس داشتند که توسعه متوازنی در کشور داشته باشد، نتوانستند از لحاظ بودجه ای ظرفیت سازی کنند و اگر هم دنبال آن بودند، موفق نشدند.
به گفته این نماینده در سال جاری در شهر زاهدان، مرکز استان، تعداد ۲۰۰۰ نفر از تحصیل به دلیل نبود فضای آموزشی و کمبود کلاس درس محروم خواهند شد. در استان سیستان و بلوچستان تعداد ۱۲۰ هزار نفر بازمانده از تحصیل به دلیل نبود فضای آموزشی و نبود کلاس درس وجود دارد و جای تاسف دارد که مسئولان نتوانسته اند این نقیصه را حل کنند.
بیش ترین جمعیت بازمانده از تحصیل متعلق به سیستان و بلوچستان است و عدم تحقق عدالت آموزشی در اموری نظیر سرانه دانش آموزی، جذب نیروی انسانی متخصص اعم از کادری، دبیران، معلمان، ساخت فضاهای آموزشی و غیره باعث نوعی تبعیض و ظلم مضاعف نسبت به منطقه شده است که مسلماً تبعات آن به نظام و جامعه برمی گردد.
کمبود هزاران معلم، فرسودگی شدید مدارس و احتمال تخریب آن ها، کمبود امکانات آموزشی و رفاهی، کمبود فضاهای آموزشی یا عدم دسترسی به مراکز آموزشی در بسیاری از روستاها و عدم استطاعت مالی خانواده ها نیز از مهم ترین مشکلات دانش آموزان و آموزش و پرورش در استان سیستان و بلوچستان و دیگر مناطق محروم کشور است.
ضعف در به کارگیری نیروی انسانی متخصص و مجرب در امر آموزش در این منطقه سبب شده تا شاهد افت تحصیلی شدید باشیم و بیش تر نیروهایی که در این استان به کار گرفته می شوند، افراد غیر بومی بوده که پس از مدت زمانی کوتاهی به بهانه های مختلف به مرکز و شمال استان منتقل می شوند و با وجودی که در مناطق جنوبی استان بسیار کمبود نیرو داریم، در مرکز استان با مازاد نیروی انسانی روبه رو هستیم و در بخش های جنوبی از نیروهای سرباز معلم یا خرید خدمت استفاده می شود که با توجه به این که تخصصی در امر آموزش ندارند خود باعث مشکلاتی شده که تفاوت شاخص ها را به شدت افزایش می دهد.
بنا به اظهارات مدیرکل آموزش و پرورش استان، کمبود ۱۲ هزار معلم در استان را با نیروهای خرید خدمت، سرباز معلم ها، شیفت مخالف و دعوت به کار از بازنشستگان جبران می شود؛ در استان ۲ هزار و ۹۶۰ نیروی خرید خدمت و ۸۰۰ نفر سرباز معلم وجود دارد که بیش ترین تعداد سرباز معلم در بین استان های کشور است.
استاندارد کلاس ها باید قریب به ۲۵ نفر باشد، در حالی که این رقم در مناطق محروم بین ۳۵ تا ۴۵ نفر است. این ارقام فاصله زیاد از لحاظ کمبود فضای آموزشی و وجود کلاس های خشتی و گلی، کانکسی و کپری و کمبود نیروی آموزشی با استانداردها را نشان می دهند.
کمبود ۳ هزار معلم و بیش از ۵۷۰۰ کلاس درس در شهرستان های چابهار، نیک شهر، کنارک و قصرقند در حالی موجب نگرانی است که بندر اقیانوسی چابهار با آن که اهمیتی ملی و بین المللی داشته و منطقه آزاد اقتصادی آن از رونق بالایی برخوردار است، بدترین شرایط آموزشی را دارد و رکورددار پایین ترین شاخص های آموزشی در کشور است.
با توجه به وضعیت نا به سامان اقتصادی و معیشتی خانواده ها، کاهش سرانه دانش آموزی در این مناطق نگران‌کننده است. در حال حاضر برای خرید نیازهای مدرسه هم چون هزینه های آب و برق و تلفن، کاغذ، نفت، بخاری، چراغ، شیشه های کلاس ها، تهیه گچ، تخته سیاه، ماژیک، وایت برد و غیره مشکلاتی وجود دارد که تهیه این ها از طریق دانش آموزان سبب فشار مالی بر اولیاء می شود.
بیش تر خانوارهای ساکن در مناطق حاشیه ای شهر و هم چنین روستاها با درآمد بسیار پایین از مشکل سوءتغذیه رنج می برند و با درآمد ناچیز یارانه ها زندگی می کنند و حذف شیر و تغذیه در مدارس باعث شده که برخی از دانش آموزان سر کلاس از حال بروند و دچار ضعف و بیماری شوند.
مهم ترین دلیل ترک تحصیل دانش آموزان استان سیستان و بلوچستان، مشکلات اقتصادی، افت کیفیت آموزشی و نبود انگیزه کافی برای ادامه تحصیل و عدم دسترسی به مقاطع بالای تحصیلی در بسیاری از مناطق روستایی و حاشیه شهر است که متاسفانه با سوءمدیریت و عدم تدبیر مسئولان، این استان از نظر آمار بازمانده از تحصیل در کشور صدرنشین بوده و رتبه اول را دارد.
در خصوص آمار بازمانده های از تحصیل، نرخ ترک تحصیل دختران نسبت به پسران بسیار بیش تر است و با توجه به مختلط بودن کلاس های درس در مناطق روستایی در مقاطع بالاتر از ابتدایی امکان تحصیل دختران در مدارس جداگانه در برخی از روستاها وجود ندارد و به همین دلیل دختران از ادامه تحصیل باز می مانند.
حبیب‌الله ده مرده، نماینده مردم زابل، زهک و هیرمند در مجلس شورای اسلامی اذعان داشته که مشکلی که استان سیستان و بلوچستان را در بعد آموزشی فرا گرفته، مربوط به یک یا دو سال گذشته نیست بلکه در طول سال های گذشته مشکلات انباشته شده و باعث به وجود آمدن مشکلات حاد آموزشی برای استان شده است؛ در گذشته، در اواخر دهه شصت، میزان فارغ التحصیلان در رشته ریاضی و فیزیک در استان نزدیک به ۷۰ نفر بود، این میزان برای استانی که نزدیک به ۲ میلیون جمعیت دارد، بسیار فاجعه بار است و تا زمانی که دولت و مسئولان استان زیرساخت های آموزشی را ارتقاء نبخشند، این استان گرفتار مشکلات آموزشی خواهد بود.
بسیاری از موفقیت های کسب شده توسط دانش آموزان و دانشجویان بومی استان نشان از وجود استعدادهای درخشان در میان آن ها دارد که نیاز به پرورش و باروری دارد و تجربه نشان داده که مدیران بومی با دلسوزی و احساس مسئولیت بیش تر می توانند به دانش آموزان در کسب موفقیت های بالاتر کمک کنند. از نمونه بارز این موفقیت‌ها می توان به رتبه‌های نخست کنکور، حضور در عرصه های ملی و بین المللی، نخستین پزشک بدون مرز سازمان ملل، اولین خلبان استان و غیره اشاره داشت.
علیرضا راشکی مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس استان پیش از این اعلام کرده بود که تاکنون میزان اختصاص اعتبارات مربوط به حوزه عدالت آموزشی صفر درصد بوده است و باید اعتبارات حوزه آموزشی به صورت ۱۰۰ درصدی اختصاص یابد.
سید محمد بطحایی در شورای عالی آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان با اشاره به این که، سیستان و بلوچستان در رتبه بندی استان های کشور در آخرین رده قرار دارد، گفته بود: «در برابر دانش آموزان سیستان و بلوچستانی شرمسارم. این استان نسبت به استان قبل از خود بسیار کم تر توسعه یافته است و مشکلات آموزش و پرورش بسیار زیاد است و در صورتی که رویه کنونی تغییر نکند در آینده نیز این مشکلات پا برجا خواهد ماند. سیستان و بلوچستان برای ما در اولویت است چرا که وقتی استان های کشور را از نظر امکانات و وضعیت آموزش و پرورش رتبه بندی می‌کنیم، آذربایجان غربی جزو ضعیف ترین استان هاست اما فاصله شاخص های سیستان و بلوچستان با آذربایجان غربی بسیار زیاد است و اگر بتوانیم وضعیت آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان را به آذربایجان غربی برسانیم، شاهکار کرده ایم».
بنا بر آمارهای ارائه شده توسط مسئولین سیستان و بلوچستان پایین‌ترین سرانه فضای آموزشی را در کشور دارد چرا که متوسط زیربنای فضای آموزشی در کشور ۵.۳۴ مترمربع و در سیستان و بلوچستان ۳.۱۱ مترمربع است. برای رسیدن فضاهای آموزشی سیستان و بلوچستان به متوسط کشوری نیازمند ساخت افزون بر ۱۱ هزار کلاس درس جدید با زیربنای یک‌میلیون مترمربع فضای آموزشی است.
پنهان‌کاری و ارائه آمارهای ضد و نقیض در خصوص کودکان بازمانده از تحصیل مانع جدی در برنامه‌ریزی صحیح و مطلوب بوده به‌گونه‌ای که احمد مدادی عضو پیشین کانون صنفی معلمان با اشاره به این موضوع اظهار داشته؛ عمدی وجود دارد که بعضی از آمار‌ها منتشر و یا حتی تهیه نمی‌شود، فکر می‌کنم یکی از آمارهایی که از سوی آموزش و پرورش اجازه تهیه آن داده نمی‌شود، همین آمار کودکان بازمانده از تحصیل است. ما آمار دقیق را نمی‌دانیم و این مشکل برنامه‌ریزی را هم به دنبال دارد، چرا که کارشناسانی که دسترسی به آمار دقیق ندارند نمی‌توانند برنامه‌ریزی‌ای متناسب با نیازهای آموزشی داشته باشند.
در طول سال‌های گذشته بسیاری از دولتمردان و مسئولان شعار حل مشکلات آموزشی و مدارس استان و تحقق عدالت آموزشی را داشته‌اند که با جستجویی ساده در دسترس است اما علیرغم ارائه این شعارها و گذشت بیش از ۴۰ سال از استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران که رفع نابرابری، عدالت و توسعه، کاهش فاصله طبقاتی، رفع محرومیت و توزیع عادلانه امکانات و خدمات را وعده داده بود، مشکلات آموزشی در کنار دیگر مشکلات به قوت خود باقی است و ظاهراً اراده‌ای برای حل آن وجود ندارد.
نظرات
ارسال یک نظر